Het belangrijkste verschil is dat een vereniging leden heeft en een stichting niet. Een vereniging heeft een bestuur en een algemene ledenvergadering. In deze algemene ledenvergadering kiezen de leden een bestuur en wordt de contributie en het beleid vastgesteld. Het bestuur legt over dit beleid rekening en verantwoording af aan de ledenvergadering. De ledenvergadering heeft voorts het recht bestuurders te ontslaan.
Een stichting wordt door middel van een notariële akte opgericht. Een stichting heeft alleen een bestuur. Dit bestuur wordt benoemd door de oprichters. Als een bestuurslid aftreedt, benoemt het bestuur een nieuw bestuurslid. Het bestuur wordt niet gecontroleerd door een ledenvergadering. Als er een raad van toezicht is aangewezen controleert die het bestuur. Een stichting kan ook worden opgericht in een testament, als men de erfenis wil nalaten aan een "eigen" stichting. De stichting ontstaat dan als de oprichter overlijdt. In het testament benoemt de overledene het bestuur van deze stichting.
Een vereniging kan óók bij notariële akte worden opgericht, maar dat is niet noodzakelijk. De leden kunnen zelfs mondeling afspreken dat zij een vereniging zijn. In de meeste gevallen worden afspraken en regels wel op papier vastgelegd. Een vereniging die niet bij notariële akte is vastgelegd, wordt een "informele" vereniging genoemd. Een vereniging (ook een informele) kan, net als een stichting, aansprakelijk worden gesteld voor schade ten gevolge van een ongeluk. Alléén bij een informele vereniging zijn de bestuurders hoofdelijk aansprakelijk.
Verder kan een informele vereniging geen onroerend goed aankopen of erfenissen ontvangen. Stichtingen mogen alleen onroerend goed aankopen als dat in de statuten is bepaald.
Een vereniging of stichting worden beide ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en zijn beide niet gericht op het behalen van winst. Er mogen geen uitkeringen worden gedaan aan bestuur of leden.
De belangrijkste bron van inkomsten voor een vereniging is de contributie van de leden. De inkomsten van een stichting worden verkregen door het organiseren van activiteiten en het ontvangen van erfenissen en schenkingen. Een stichting is vrijgesteld van erf- en schenkbelasting als zij een algemeen nut dient én door de belastingdienst is goedgekeurd als een algemeen nut beogende instelling (ANBI). Een vereniging is van erf- en schenkbelasting vrijgesteld als zij een sociaal belang behartigende instelling (SBBI) is. Giften aan een ANBI zijn aftrekbaar voorde inkomstenbelasting.
Wilt u meer weten over een stichting of vereniging en welke rechtsvorm het beste bij uw organisatie past, dan bent u van harte welkom op mijn kantoor. Een afspraak bij u thuis kan natuurlijk ook.