Iedereen die onroerend goed koopt of door een schenking verkrijgt, moet overdrachtsbelasting betalen. Deze belasting was ooit 6%, werd op 1 januari 2022 verhoogd naar 8% en is per 1 januari 2023 verhoogd naar 10,4%. Er is ook een laag tarief van 2% voor iedereen die een huis als hoofdverblijf koopt en daar minimaal een half jaar gaat wonen. Op de koop van een tweede woning (voor eigen verblijf, verhuur of voor de kinderen) of een recreatiewoning is het 2% tarief niet van toepassing. Een huis dat eerst verbouwd wordt voor men er gaat wonen, geldt wel als hoofdverblijf.
Het 2% tarief geldt ook voor het kopen van zogenaamde “aanhorigheden”, de wettelijke term die gebruikt wordt voor een garage, een schuur of een stuk grond dat bij het huis hoort. De aanhorigheden moeten op dezelfde dag als het huis worden gekocht. Een perceel grond behorend bij een drijvende woning (woonark, woonboot en watervilla) kan voor de overdrachtsbelasting niet als aanhorigheid worden aangemerkt, omdat een drijvende woning geen onroerende zaak is. Over dit perceel grond is 10,4% overdrachtsbelasting verschuldigd.
Kopers die voldoen aan de voorwaarden van het 2% tarief, jonger dan 35 jaar zijn en een huis (met aanhorigheden) kopen voor een koopsom van maximaal € 440.000,00, kunnen één keer een beroep doen op vrijstelling van overdrachtsbelasting (0% tarief). Daarna geldt ook voor hen het 2% tarief. Iedereen die een huis of ander onroerend goed erft is vrijgesteld van overdrachtsbelasting. Partners die samen een huis of onroerend goed bezitten en na een scheiding dit onroerend goed verdelen zijn ook vrijgesteld van overdrachtsbelasting.
Stel jij bent 32 jaar en je partner is 35 jaar. Hoe zit dit dan? Als je samen een huis gaat kopen en één is onder de 35 jaar en de ander is 35 jaar of ouder, dan geldt de vrijstelling alleen voor het aandeel van de jongste in de woning. De oudste betaalt 2% overdrachtsbelasting over zijn aandeel. Als de jongste partner het hele huis koopt, terwijl jullie samen een hypotheek afsluiten, is er geen overdrachtsbelasting verschuldigd. De oudste partner betaalt dan wel mee aan het huis van de jongste, daarom is het belangrijk om hierover afspraken te maken en deze vast te leggen bij de notaris in geval van verkoop of scheiding.
Bij het kopen van een bedrijfspand geldt het algemene tarief van 10,4%. De overdrachtsbelasting dient op de bankrekening van de notaris bijgeschreven te zijn voordat de notariële akte van levering wordt getekend.
Bij de verkoop van een huis is sinds 2008 een energielabel verplicht. Met ingang van 1 januari 2023 moet een kantoorgebouw minimaal een energielabel C hebben, anders mag het pand niet meer als kantoor gebruikt worden. Aan deze verplichting hoeft niet te worden voldaan als de gebruiksoppervlakte van de kantoorfuncties minder dan 50% is van de totale gebruiksoppervlakte. Ook niet als de gebruiksoppervlakte van de kantoorfuncties minder dan 100 m2 is of als het gaat om een monumentaal pand, zoals het Raadhuis.